KISA BİLGİLER
  • Anjiyo ya da anjiyografi aslında damar hastalığını ortaya çıkarmak için damarların  görüntülenmesidir (anjiyo=damar, grafi=görüntüleme).
  • Halk içinde anjiyo denince akla kalp damarları ve kalp anjiyosu gelir. Ancak anjiyo vücuttaki herhangi bir damar hastalığı için kullanılabilir.
  • Günümüzde kalp için hala tanı amaçlı koroner anjiyo yapılabilir.
  • Ama kalp dışında anjiyo tanı amaçlı değil daha çok tedavi amaçlı yapılır. 
  • Anjiyo sırasında balon, stent, damar tıraşlama gibi yöntemlerle damar tedavisi yapılabilir.
  • Günümüzde anjiyo damar hastalılarının (damar tıkanıklığı, balonlaşma, kanama) tedavisinde amelşiyattan çok daha sık kullanılan bir tedavidir.
  • Anjiyo damar hastalıklarıda tedavi için doğal yoldur.
  • Anjiyo damar tıkanması dışında Karaciğer kanser tedavisinde (kemoembolizasyon), rahim miyom tedavisinde (miyom embolizasyonu), prostat büyümesinde (prostat arter embolizasyonu) kullanılmaktadır.
  • Anjiyo tedavileri genellikle günübirlik tedavilerdir. Yani, hasta o gün hastaneye yatar ve tedavi sonrası aynı gün taburcu olur. Bir gün sonra normal hayatına dönebilir.

 

 

Bir anjiyografi odası ve modern anjiyografi cihazı

Halk arasında anjiyo ya da anjiyografi kelimesi damarların görüntülenmesinden çok damar tedavisi için kullanılır. Yani anjiyo denince tıkalı damarların açılması anlaşılır. Ancak gerçekte anjiyografi sadece damarların tanı amaçlı görüntülenmesidir. Günümüzde gerçekten de anjiyo tanı koymaktan çok tedavi amacıyla yapılır. Anjiyo sırasında tedavi de yaparsak, buna anjiyografi ile damar tedavisi ya da endovasküler tedavi diyoruz. Gelişen teknoloji ile damar hastalıklarının çoğu ameliyatla değil ameliyatsız olarak damar içinden tedavi edilmektedir.
https://www.youtube.com/watch?v=Gqk-dXGfWwg&t=4s

Anjiyo ya da anjiyografi, kelime anlamı olarak insan vücudundaki damarların içine renkli bir madde verilerek damarların görüntülenmesi demektir. Damar dediğimiz zaman genellikle atardamarlardan bahsederiz. Toplardamarların görüntülenmesine venografi diyoruz. İnsan vücudundaki tüm organların (kalp, beyin, iç organlar, kol ve bacaklar dahil) damarı olduğu için her birine anjiyo yapmak mümkündür. Anjiyografi ile damarlar ile ilgili birçok hastalığa tanı koymak ve gerekirse aynı anda tedavi uygulamak mümkündür.

Kalp damarlarının anjiyosunu (koroner anjiyo) kalp uzmanları (kardiyologlar) yapar. Girişimsel Radyoloji Uzmanları uzun yıllardan beri kalp dışındaki tüm anjiyo ve anjiyo tedavilerini yapar.

Anjiyo zor bir işlem midir?

Anjiyografi günümüzde çok kolay ve güvenli bir işlemdir. Bazı hastalarımız anjiyo yapıldığında ağrı duyduğunu ya da zorluk çektiğini söyler. Anjiyo sırasında uygun ağrı kesicilerin verilmesi ile anjiyo normalde tamamen ağrısız bir işlemdir. Bazı hastalar çok heyecanlı gergin ya da telaşlı olabilir. Bu hastaların anjiyo sırasında damardan verilen ilaçlarla rahatlatılması gerekir. Bu anjiyo işlemi hasta için çok daha konforlu hale getirir.

Anjiyo nasıl yapılır?

Anjiyo sıklıkla kasık ya da el bilek damarından girilerek yapılır. Öncelike damarlar görüntülenir, sonra gerekirse tedavi işlemi yapılır. Damara girilen noktanın kapatılması önemlidir çünkü buradan kanama olabilir. İşlem bittikten 4-6 saat sonra ayağa kalkarak yürümek mümkün olur.

Anjiyo sonrası kum torbası uygulaması eskiden kullanılan bir yöntemdir ve hala bir çok merkezde kullanılmaktadır. Merkezimizde anjiyo sonrası kum torbası uygulanmaz.

Anjiyo ağrılı bir işlem midir?

Modern tıp yardımıyla anjiyo sırasında hasta genel olarak hiç ağrı hissetmez.

Her anjiyoda mutlaka girim yerini uyuşturma yapılır. Buna ek olarak heyecenlı ya da işlem korkusu olan hastalarda damardan ağrı kesici ve rahatlatıcı ilaçlar verilerek anjiyonun tamamen ağrısız ve konforlu geçmesini sağlamak mümkündür.

Anjiyo nasıl yapılır?

Anjiyo, özel bir odada anjiyografi cihazı ile yapılır. Hasta hazırlanır ve damardan rahatlatıcı ve ağrı kesici ilaçlar verilir. Hasta isterse narkoz vermeden uyutulabilir.

Damara girim genellikle kasık ya da kol damarlarındandır.

Girim yeri uyuşturulur ve hastanın ağrı duymaması sağlanır.
Damar girimi sonrasında damar içinden istenen kateter adı verilen ince plastik ince bir boru yerleştirilerek hangi bölgenin anjiyosu yapılmak isteniyorsa renkli madde verilir ve o damarın görüntüleri alınır. Eğer darlık ve tıkanma varsa ve tedavi gerekiyorsa aynı anda tedavi de yapılabilir. İşlem sadece teşhis için görüntüleme ise kısa sürer (10-15 dakika), eğer tedavi gerekirse daha uzayabilir. İşlem bittikten sonra kasık ya da koldaki girim noktasının iyileştirilmesi gerekir.

Atardamara girim yapıldığı ve atardamar basınçlı bir yapı olduğu için girim yapılan noktaya ya 15 dakika boyunca elle bası yapılır ya da damardaki o küçük deliği kapatan cihazlar kullanılır. Merkezimizde daha çok bu yöntem kullanılmaktadır. İşlem sonrası yaklaşık 4 saat hastalar gözlem amacıyla takip edilir. Sonra hasta yürüyebilir ve evine gönderilebilir.

Anjiyo öncesi dikkat edilmesi gerekenler:

  • İşlem öncesi en az 4 saat aç olmanız istenir. Eğer anjiyografi sabah yapılacaksa bir gün önce gece yarısından sonra herhangi bir şey yemeyin ve içmeyin.
  • Anjiyo yapılacak gün aç kalmanız istense de o gün almanız gereken tüm ilaçları (diyabet ilaçlarını doktorunuzun tavsiyesine göre) yarım bardak su ile alabilirsiniz. Bunda sakınca yoktur. Aspirin, plavix gibi kan sulandırıcı ilaçlar anjiyografi için engel değildir (bazı merkezlerde bu ilaçlar anjiyo öncesi kesilebilir ancak aslında anjiyo öncesi kesilmeleri gerekmez) .
  • Sadece coumadin, xarelto, pradaxa gibi daha güçlü kan sulandırıcı ilaçların anjiyo öncesi kesilmesi gerekebilir. Coumadin adlı ilacın işlemden en az 5 gün önce kesilmesi ve gerekirse onun yerine iğne şeklinde kan sulandırıcı başlanması gerekir. Coumadin, pradaxa, xarelto kullanıyorsanız lütfen işlemden önce doktorunuzu bilgilendirin.
  • Şeker hastalığınız varsa: İnsülin kullanıyorsanız sabah dozunun yarısını uygulanacaktır. Hap kullanıyorsanız o sabah şeker hapını almayın. Ama yine de bu konuda doktorunuzun bilgisine başvurun.
  • Eğer 60 yaşın üzerindeysek, şeker hastalığımız ya da böbrek hastalığımız varsa anjiyografiden bir gün önce bol sıvı almaya özen gösterin. Bu herhangi bir şekilde su, ayran, meyve suyu içilmesi şeklinde olabilir. Doktorunuz size gerekirse ek önlemleri bildirecektir. Anjiyo sonrası da bol sıvı almak böbrekler için koruyucudur.
  • Böbrek hastalığınız var mı diye doktorunuz size mutlaka soracaktır. Ayrıca bunun için mutlaka böbrek işleyişini gösteren kan tetkiki (kreatinin) yapılacaktır. Çünkü anjiyografide kullanılan renkli maddenin böbrek fonksiyonları üzerinde olumsuz etkisi olabilir.

Anjiyo sonrasında dikkat edilmesi gerekenler :

  • İşlem sonrası bol sıvı almaya (su içmeye) özen gösterin.
  • İşlem sonrası genellikle hastanede 6 saat sırtüstü yatarak dinlenmeniz gerekir. Bu bazı durumlarda daha kısa olabilir. Bunu doktorunuz belirleyecektir.
  • 6 saatin sonunda hasta eve gönderilir. O günü dinlenerek geçirin ama yürümekte bir sakınca yoktur. Fazla yük kaldırmayın. Mümkünse o gün banyo yapmayın.
  • İşlemden 24 saat sonra her tür aktivite, yemek, içmek ve banyo yapmanız mümkündür.
  • İşiniz çok hareket etmenizi gerektirmiyorsa bir gün sonra işe başlayabilirsiniz. İşiniz yoğun ve fazla hareketli olmanızı gerektiriyorsa anjiografı sonrası bir gün dinlenip, işe daha sonra başlayın.
  • Anjiyo girim noktasında (kol, kasık) bir bandaj varsa bir gün sonra sökülebilir. İğne giriş yerinin kuru kalmasını sağlamak için, bandajı çıkarmadan banyo yapmayın.
  • Damara iğne ile girildiği için, girim yeri hafif ağrı yapabilir, bu normaldir. Evde herhangi bir ağrı kesici ilaç kullanılabilir. Bir günden sonra pek ağrı olmaz.
  • Kasıkta ya da diğer bölgelerde damara girim bölgesinde hafif kan sızmasına bağlı morarma olabilir. Genellikle bir gün sonra ortaya çıkar ve biraz yayılabilir. Bu birkaç gün içinde solarak kaybolur. Herhangi bir tedavi gerektirmez.
  • Damara girim bölgesinde şişlik gelişirse, özellikle sert ve nabız gibi atan bir şişlik olursa doktorunuza haber verin ya da hastaneye gelin. Bunun için randevu almanız gerekmez.
  • İşlem yapılan ayağınızda soğukluk ya da morarma gibi daha önce olmayan bir sorun olursa hastaneye gelin.

Sözlük: 
Anjiyo: Damar 
Grafi: görüntüleme
Venografi: Toplardamar görüntülemesi
(Ven: toplardamar, grafi: görüntüleme
Endovasküler: Damar içinden yapılan
(endo: içinden, vasküler: damar)